016 - Rebakan Pembandaran & Suburban Village (Kampung Pinggir Bandar)

Petempatan kampung yang terletak di pinggir bandar dalam wilayah membangun pesat kian dihimpit oleh rebakan pembandaran. Sebahagiannya mengalami perubahan identiti dan lenyap dalam arus kepesatan pembangunan terancang. Kajian-kajian di luar negara mengenalpasti impak yang pelbagai dari aspek fizikal dan bukan fizikal akibat dari rebakan pembandaran tetapi fokus impak yang dikaji adalah lebih secara umum terutama dalam aspek guna tanah atau pembangunan kawasan pinggir bandar secara keseluruhannya. Namun apa yang penting fokus perlu diberikan dengan lebih spesifik, impak yang dialami oleh penduduk kampung pinggir bandar disebabkan oleh fenomena rebakan pembandaran. Ini penting bagi membentuk parameter perancangan untuk kampung pinggir bandar terutama yang melibatkan program penempatan semula penduduk, peningkatan kemudahan, mahupun pembangunan semula kawasan. Kajian-kajian menggunakan indeks pengaruh pembandaran bagi menentukan indikator impak aspek fizikal, sosioekonomi dan sosiobudaya perlu diberi perhatian. Kajian terdahulu mendapati kesan ketara adalah pengurangan bilangan jenis rumah kampung, dan pengurangan pemilikan rumah sendiri, dihadapi oleh kebanyakan kampung. Penemuan lebih terperinci mendapati rebakan pembandaran memberi impak lebih ketara kepada aspek bukan fizikal daripada aspek fizikal. Tahap kualiti perumahan dan kemudahan fizikal dalam kawasan kajian adalah rendah dan ini mempengaruhi kualiti hidup penduduk secara keseluruhannya. Faktor jarak petempatan dari sempadan bandar didapati merupakan penentu utama impak. Rebakan pembandaran memberikan kesan lebih positif kepada aspek fizikal seperti kemudahan sosial yang baik, berbanding aspek sosioekonomi ataupun sosiobudaya. Rebakan pembandaran juga memberi impak ke atas peningkatan masalah sosial seperti jenayah, kecurian dan penagihan dadah di petempatan tertentu. Bagi memastikan petempatan kampung pinggir bandar tidak berterusan menerima tekanan pembangunan, dasar perancangan yang lebih komprehensif bagi pembangunan luar bandar diperlukan. Pewilayahan petempatan luar bandar merupakan parameter perancangan ke arah peningkatan kualiti hidup penduduk luar bandar melalui pembentukan pembangunan mampan/lestari yang dinamik. Kawalan rebakan pembandaran dapat dibuat melalui pembentukan wilayah baru gabungan ciri-ciri tipologi bandar-luar bandar sebagai kawasan peralehan/‘intermediate areas’. Pembentukan wilayah ini boleh meluaskan potensi pembangunan kawasan pinggir bandar bagi menggantikan sempadan bandar yang rigid. Kelemahan bidang perancangan bandar dalam mengintegrasikan hubungkait antara aspek fizikal dan bukan fizikal bagi peningkatan kehidupan penduduk yang lebih baik perlu disedari. Fokus perancangan bandar perlu disemak semula ke arah mengubal strategi pembangunan yang lebih menyeluruh berkaitan dengan keperluan meluas perancangan wilayah dan luar bandar. Ini boleh memupuk ke arah kaedah merancang yang lebih holistik dalam profession perancangan bandar dan wilayah.